Castelo de Sobroso

Os auténticos donos destas terras voan, corren e ocúltanse nelas.

A situación do castelo de Sobroso é excelente, no alto de monte de Landín e custodiado por un gran parque forestal. Nesta coidada contorna e grazas á reforestación levada a cabo pola Deputación de Pontevedra creouse un oasis con alimento e refuxio para moitos animais.

Réptiles, insectos, aves e mamíferos instaláronse neste bosque atlántico, formando xa parte da paisaxe. Por iso queremos presentarvos a algúns dos nosos veciños e pedirvos que, cando visitedes Sobroso, axudédesnos a conservar e manter limpo o seu fogar.

Unha guía de campo, uns prismáticos ou unha lupa poden ser os complementos perfectos para a visita á nosa senda. En calquera época do ano podemos ver fauna silvestre no terreo, aínda que no inverno os réptiles e bolboretas realizan un curto letargo invernal, a partir do mes de febreiro e ata novembro xa é posible velas aproveitando os días asollados. Nun bosque caducifolio como este, o inverno ten unha vantaxe; localizar paxaros a primeira ollada é máis sinxelo cando non hai follas que os oculten.

AVES

Algúns paxaros como o merlo ou o paporroibo son sinxelos de observar, outros, con todo, requiren de máis paciencia. Non sempre os veremos, pero o seu canto acompáñanos no noso paseo pola senda. Convén ter en conta que haberá máis posibilidades de atopalos canto máis en silencio nos movamos.

Na imaxe superior podes ver un macho de pimpín común ( Fringilla coelebs), un visitante habitual nestes terreos que podemos sorprender patrullando o chan en busca de comida. O seu canto é moi potente e adoita atopar o mellor escenario para emitilo, aquí vémolo sobre o lampión do hórreo.

Para localizar aves máis pequenas e inquedas como o xirín, a estreliña do norte ou o ferreiriño azul é importante prestar atención aos sons. Os ferreiriños negros (Periparus ater)​ móvense constantemente polas ramas como auténticos equilibristas. O carrizo ( Troglodytes troglodytes) é unha das aves máis pequenas de Europa e, do mesmo xeito que ao pimpín común, gústalle emitir o seu canto desde un pousadoiro alto. A estreliña riscada (Regulus ignicapilla), pola súa banda, é tamén un ave de pouca envergadura, pero que chama a atención pola súa colorida crista.

As patas, bicos e ollos cóntannos moito sobre o medio de vida das aves e, por tanto, dannos pistas sobre a familia e xénero ao que pertencen. O gaio (Garrulus glandarius) é un fermoso córvido que chama a atención polo contraste de cores da súa plumaxe branca, parda, azul, negra e agrisada. Ten predilección polas landras, por iso encántalle o bosque de Sobroso. Resulta un gran aliado na reforestación, pois ten por costume enterrar os froitos, colaborando na dispersión de sementes e á extensión dos carballos plantados pola deputación de Pontevedra. Normalmente é tímido e desconfiado, o son dos seus reclamos non pode considerarse canto, pero si que é un animal comunicativo, capaz mesmo de imitar as voces doutras aves.

O merlo (Turdus merula) é moi madrugador, das primeiras aves en cantar cada día. A súa identificación non ten segredos, estamos ante unha ave moi familiar, non sorprende velo correndo ou dando saltos polo parque en busca de comida. Xeralmente son algo confiados, pero mantendo unha distancia prudencial. Esconderase rapidamente se se lle molesta ou se sente ameazado e, cando se asusta grita, avisando do posible perigo ás aves dos arredores.

RÉPTILES

As pequenas lagartas son compañeiras habituais, moi fáciles de observar tomando o sol nas murallas os meses de primavera e verán. En ocasións atopamos algunha sen cola; os lagartos, lagartas e escánceres poden desprenderse dela se se senten ameazados. Esta permanece en movemento actuando como reclamo e despistando aos seus depredadores. Así gañan tempo para fuxir a cambio de perder só unha parte do corpo que, ademais, poden rexenerar.

Algunhas persoas poden sorprenderse polo tamaño dos lagartos arnais ( Timon lepidus), que chegan a medir ata 20-25 cm de cabeza a tronco. Son uns réptiles inofensivos e fermosos, cunhas características manchas azuladas en ocelos negros.

Nas inmediacións do castelo observouse á lagarta rabuda ( Psammodromus algirus)​, moi fácil de distinguir neste caso pois os machos adultos adquiren, na primavera, unha tonalidade moi rechamante de cor alaranxada.

BOLBORETAS

As bolboretas son insectos elegantes e fermosos que, ademais, xogan un papel moi importante pois axudan á polinización. A colección de froiteiras autóctonas de Sobroso depende destes animais para producir as apetitosas peras e mazás de orixe local.

Resulta moi interesante aprender curiosidades sobre estas extraordinarias criaturas mentres gozamos coa súa observación. Sabías que as súas ás están cubertas de escamas? Sen dúbida o transcurso da súa vida é fascinante, pola súa metamorfose e tamén polo seu importante valor científico como bioindicador. Nas imaxes mostrámosche á bolboreta coñecida como bolboreta da col (Pieris brassicae), a curiosa limoeira ( Gonepteryx rhamni), cuxas ás lembran a forma das follas mostrando, a habilidade dos lepidópteros para mimetizarse coa contorna cando pregan as súas ás. A terceira seguro que a viches moitas veces, é a Vanessa atalanta, unha bolboreta migradora.

Tamén é moi coñecida podalirio ibérica (Iphiclides feisthamelii). Revolotea ao redor do castelo lucindo a súa estampado cebra e a súa cola de andoriña. Na foto inferior aprécianse os seus “ollos azuis” nas ás inferiores.

Á bolboreta saltacercas (Lasiommata megera) fotografámola facendo honra ao seu nome; buscaba sol e alimento mentres saltaba sobre as murallas. A doncela de ondas vermellas (Euphydryas aurinia) foi vista mostrando as súas elegantes ás na senda que discorre polo bosque de Sobroso, onde a vida ábrese paso en cada recuncho.